Domates Türleri ve Özellikleri
11 Temmuz 2024

Domates Türleri ve Özellikleri

Latince ismi Lycopersicon esculentum olan domates, yaprakları tüylü, çiçekleri salkım şeklinde olan patlıcangiller familyasından bir türdür. Ana vatanı Orta Amerika ve Güney Amerika'dır. 1-3 metre boya sahip olabilen domates bitkisinin hafif ve odunsu bir gövdesi bulunmaktadır. Yaprak uzunluğu 10-25 cm olan yapraklarının üzerinde 5-9 yaprakçık bulunur. Yaprakları tüylüdür. 1-2 cm uzunluğunda ve genellikle sarı olan domates çiçekleri bir sap üzerinde 3-12 adet kadardır. Genellikle kırmızı renkli, yenilebilen meyvesi yabani bitkilerde 1-2 cm çapında iken, kültür bitkilerinde daha büyük olmaktadır. Domates, bol vitaminli ve yemeklerde bolca kullanılan bir sebzedir.

150'ye yakın çeşidi bulunmaktadır. Çiğ olarak (salata halinde) yahut yemeklere katılarak tüketilir. Ayrıca yazdan suyu sıkılıp salçası yapılarak saklanabilir, böylece kışın da yemeklere konmak imkanı sağlanmış olur. Memleketimizde sırık domatesi ve yer domatesi olmak üzere başlıca iki çeşidi bulunmaktadır. Sırık domatesi, yuvarlak ve sert; yer domatesi ise daha dilimli olur. Domatesler, şekil, renk, kullanma durumuna göre veya kültür çeşidine göre farklılık göstermektedirler. Taze tüketim için orta büyüklükte yuvarlak, parlak ve çok iyi renk almış domatesler tercih edilmektedir. Su ve salça çıkartılması için çok sayıda, küçük tohumlar, aynı zamanda çekirdekleri ufak çeşitler yetiştirilmektedir.

Domates, daha ılık ve sıcak iklimleri sever. Yaz mevsimi güneşi bol ve sıcak geçen bölgelerde, meyveleri şekerli tadı ile, renkleri koyu kırmızı ve pek lezzetli olup, soğuk havaya dayanamazlar. Geçirgen toprağın olmasını ister. Tınlı-kumlu, tınlı-kireçli veya tınlı topraklarda iyi yetişmektedir.

Domates Ekimi ve Yetiştirilmesi

Domates ekimi, metrekareye 5-6 gr tohum gelecek şekilde sıra şeklinde ya da serpme olarak yapılmaktadır. 250-400 bin adet tohumu yaklaşık olarak 1 kg gelebilmektedir. Ekimden sonra tohumların üzeri 1 cm'yi bulacak kadar, kalınlıkta olacak şekilde harç ile örtülür ve hafifçe bastırılarak süzgeçli kovalar ile tohumların bulunduğu kısma inecek kadar çimlenme suyu verilmektedir. Yer domatesi için sıra arası 140-150 cm, sıra üzeri ise 40-50 cm, sırık domateslerde ise sıra arası 75-80 cm, sıra üzeri 40-50 cm olabilecek şekilde dikim yerleri hazırlanmalıdır.

Domatesin içerisinde C vitamini, A vitamini, folik asit ve potasyum gibi birçok faydalı madde bulunmaktadır. C vitamini vücutta antioksidan görevi görüp, A vitamini bağışıklık sistemi, cilt dokularının canlı kalması ve göz için gereklidir. Folik asit kan yapımında, sinir sistemi hastalıklarında ve pek çok metabolik rahatsızlıkta önemli destekler sağlamaktadır. Potasyum, sağlıklı bir gelişim ve büyüme için gerekli bir diğer maddedir, ayrıca kalp sağlığı açısından büyük önem taşır.

Domatesin Faydaları

  • Cildi korur, yaşlanmayı geciktirir.
  • Kolesterolü düşürücü etkisi vardır.
  • Kanama eğilimini azaltarak, damar duvarını genişletir.
  • Yaşlılığa bağlı katarakt oluşumunu geciktirir.
  • Yaşlılığa bağlı görme sorunlarını önler.
  • Romatizmaya bağlı sorunları azaltır.
  • Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir.
  • A, C ve E vitamini gibi antioksidan içeriği ile kansere yakalanma riskini azaltır.
  • Kalp hastalıklarına yakalanma riskini ve felç geçirme tehlikesini önlemektedir.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Unsur

11 Temmuz 2024 Perşembe

Domatesin ana vatanı olan Orta ve Güney Amerika'da yetiştirilmesine başladığından beri ne gibi farklılıklar gözlemlendi? Özellikle şekil, renk ve tat konularında kültür bitkileri ile yabani türler arasında ne gibi farklar var?

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Merhaba Unsur,

Domatesin anavatanı Orta ve Güney Amerika'da yetiştirilmesine başlandıığından beri çeşitli farklılıklar gözlemlenmiştir. Öncelikle şekil konusunda, yabani türler genellikle küçük ve yuvarlaktır, oysa kültür bitkileri daha çeşitli şekil ve boyutlarda olabilir. Renk konusunda ise yabani türler genellikle sarımsı ve kırmızı tonlarında olurken, kültür bitkileri kırmızı, sarı, turuncu ve hatta mor gibi farklı renklerde olabilir. Tat konusunda da belirgin farklar vardır; yabani türler genellikle daha ekşi ve yoğun bir tada sahipken, kültür bitkileri daha tatlı ve çeşitli aromalarda olabilir. Bu farklılıklar, seleksiyon ve çapraz tozlaşma gibi kültürleme yöntemleriyle elde edilmiştir.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Domates Reçeli Tarifi ve Malzemeleri

Domates Reçeli Tarifi ve Malzemeleri

Közlenmiş Domates Çorbası Tarifi ve Malzemeleri

Közlenmiş Domates Çorbası Tarifi ve Malzemeleri

Salçalı Domates Çorbası Tarifi ve Malzemeleri

Salçalı Domates Çorbası Tarifi ve Malzemeleri

Domates Biberli Makarna Tarifi ve Malzemeleri

Domates Biberli Makarna Tarifi ve Malzemeleri

Güneşte Domates Kurutma Tarifi ve Malzemeleri

Güneşte Domates Kurutma Tarifi ve Malzemeleri

Güncel

Domates Konservesi Tarifi ve Malzemeleri

Domates Konservesi Tarifi ve Malzemeleri

Güncel

Domates Kaç Kalori?

Domates Kaç Kalori?